چاله های آبی پر نمی شوند؟!

به گزاش پایگاه خبری “پیام خلیج فارس”در این راستا به با مجید عباسپور استاد دانشگاه و عضو هیئت امنای دانشکده انرژی، آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف به گفتگو نشسته ایم که در ادامه می خوانید:

براساس پیش بینی های اقلیمی حال حاضر نمیتوان الگوی مشخصی را مطرح کرد چراکه مناطق مختلف آب و هوایی از شمال تا جنوب ایران وجود دارد که براساس نوع اقلیم میزان بارندگی ها در هر منطقه متفاوت است وآنچه مسلم است گرمایش جهانی زمین است.

به عبارتی می توان گفت در مناطق شمال غرب و حتی مناطق شمالی البرز به فرض بارندگی خوب اما بحث گرمایش زمین سبب می شود دوره جریان آبی تغیر کند این بدان معناست که اگر در فاصله چند ماه برف ها معمولا به مرور ذوب می شوند و وارد آب های زیر زمینی می شوند اما اگر به این منوال و با گرمایش زمین پیش برود در مدت کوتاه تری این اتفاقات خواهد افتاد و موجب می شود کمبود اب در زمان های مورد نیاز خود را نشان دهد و با کمبود آب با مشکل روبرو شویم.

متاسفانه باید گفت که نباید امیدوارباشیم که سال پرآبی در پیش داشته باشیم و دگرگونی زیادی در حوزه اقلیمی به وجود بیاید چراکه در کشور دوره 35 ساله ای وجود دارد که در این بازه زمانی تغییراتی از جمله ،پس روی دریای خزر و پیش روی مجدد که شاهد آن بودیم اتفاق می افتد که منشا این نوسانات تغییرات آب و هوایی است . مدل های اجرا شده توسط سازمان های بین المللی نشان می دهد در کشور ما گرمایش هوا تاثیر بیشتری نسبت به دیگر کشورهای دنیا دارد.

سدها معمولا از رودخانه هایی که به آن ها منتهی می شود پر می شود و بنابراین اگر کمبود بارش ها وجود داشته باشد در نتیجه حجم مخزن ذخیره آب در سدها نیز کم خواهد شد همچنین سدهایی هستند که نیروگاه نیز دارند و برق تولید میکنند .

بر این اساس این اختلاف میان وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد که وزارت نیرو به دلیل معتقد بودن به کمبود برق و تولید آن ترجیح می دهد که آب از پشت سد بیاید و تولید برق کند این در حالیست که جهاد کشاورزی به دلیل طرح های کشت ترجیح می دهد آب پشت سد ذخیره باشد تا مواقعی که مورد نیاز است در راستای کشت از آن استفاده شود.

همچنین همانطور که بر همگان روشن است به دلیل برپا کردن تعدادی سد بر رودخانه زرینه رود سبب شد حق السهم زیست محیطی دریاچه ارومیه ادا نشود و تغییر اقلیم نیز کمک کرد تا مشکلاتی به وجود آمد به نحوی که دولت وقت مجبورشد تعدد سدها را کم کند و برخی از طرح ها مطالعات و تحقیقات نیز متوقف شد .

متاسفانه بحث آبخیز داری در ایران به درستی اجرا نمی شود به عنوان مثال در مناطق جنوبی کشور در فصول بارش مدت کوتاهی بارش های زیادی به وجود می اید که معمولا سیلاب ها و بارندگی های زیاد تنها سبب تخریب خانه ها و روستاها می شود این در حالیست که در تمام دنیا در مبحث آبخیز داری در واقع موانعی به صورت خاک ریزهایی ایجاد می کنند تا آب های ناشی از بارندگی در پشت این خاک ریز ها جمع شده و به مرور وارد آب های زیر زمینی شوند . بنابراین ترکیبی از بحث آبخیز داری و سد مفید است که در حال حاضر در ایران سدهای زیادی وجود دارند اما به بحث آبخیز داری باید بیشتر توجه شود .

در حال حاضر فرو نشست زمین در تهران زیاد شده این در حالیست که در گذشته خبری از این مساله نبود چراکه سیستم جمع آوری از طریق ریزش پس اب ها در چاه ها جذبی صورت میگرفت و از این طریق آب ، وارد آب های زیر سطحی میشدند .

بنابراین از آنجاییکه در حال حاضر سیستم جمع اوری پساب ها از طریق شبکه فاضلاب صورت گرفته و نهایتا در جنوب تهران مورد تصفیه قرار میگیرد، لذا امکان تخلیه پساب ها در آب های زیرسطحی محیط شهری وجود نداشته و این امر موجب متراکم شدن خاک و در نتیجه فرو نشست زمین می شود .

به نظر میرسد راه حل منطقی این بوده است که عمل جمع اوری پساب در چند نقطه از درون محیط شهری تصفیه شده و مجددا به زمین تزریق شود که این امر صورت نگرفته است.

همچنین عامل دیگر فرونشست زمین برداشت بی رویه از آب های زیر زمینی است به عبارتی برداشت آب باید به نوعی باشد که با فرود آب ناشی از بارش همخوانی داشته باشد که در صورت برداشت بیشتراز آب ورودی ، به سطح آب های زیر زمینی پایین می اید و پدیده فرو نسشت اتفاق خواهد افتاد.

بر این اساس طبق آمارها در سال گذشته ، برداشت 20 تا 30 سانت از آب های زیر زمینی نقش اساسی در فرونشست زمین داشتند.

رعایت مواردی از قبیل مدیریت آب و منابع آبی با اجرای صحیح الگوی کشت و مدیریت الگوی کشت ، روش های ابیاری صحیح ومکانیزه و همچنین توجه به بازچرخانی آب در صنعت سبب می شود برداشت آب های زیر زمینی کمتر شده و با این کار از بسیاری مشکلات و معضلاتی که امروز گریبان گیر کشور شده جلوگیری شود.