اثرگذارترین گروه‌ها در شاخص کل تولید صنعتی

در نیمه نخست سال جاری رشد شاخص تولید در هر دو فصل اول و دوم مثبت و روند افزایشی داشته است؛ این در حالی که در تابستان سال ۱۴۰۰ به دلیل مشکلات گوناگون به ویژه خاموشی برق، رشد شاخص منفی بود. با توجه به رشد مثبت شاخص تولید صنعتی طی دو فصل بهار و تابستان، رشد این شاخص در نیمه نخست سال جاری و در مقایسه مدت مشابه سال قبل نیز مثبت و حدود ۶٫۶ درصدی برآورد شده است. بررسی روند تغییرات شاخص کل تولید صنعتی در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل طی بازه بهار ۱۳۹۰ الی تابستان ۱۴۰۱ نشان دهنده آن است که در دهه ۱۳۹۰ در فصولی طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ رشد شاخص تولید صنعتی منفی بوده و در برخی مقاطع بعد از استمرار رشد منفی برای دو فصل متوالی یا بیشتر صنعت دچار رکود و یا تعمیق آن شده است. بیشترین ماندگاری رکود طی دهه اخیر مربوط به دو سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و بالاترین شدت رکود نیز مربوط به بازه تابستان ۱۳۹۷ الی تابستان ۱۳۹۸ بوده است.
رشته‌های اثرگذار در شاخص تولید صنعتی

با توجه به رشد شاخص مثبت تولید صنعتی این پرسش مطرح می شود که در مدت زمان مورد بررسی کدام گروه صنعتی بیشترین اثرگذاری را در شاخص کل تولید صنعتی داشته است؟ براساس داده‌های اعلام شده از سوی معاونت بررسی اقتصادی اتاق ایران، در نیمه نخست سال ۱۴۰۱، به لحاظ سهم در ارزش افزوده کل بخش صنعت میزان مشارکت فعالیت‌ها در افزایش یا کاهش شاخص کل تولید صنعتی، متفاوت است. در نیمه نخست سال جاری سه گروه بیشترین مشارکت را در افزایش ۶٫۶ درصدی شاخص تولید صنعتی به خود اختصاص داده اند. این سه گروه شامل «صنایع تولید فلزات اساسی» با مشارکت ۲٫۷ واحد درصد، «صنایع تولید وسایل نقلیه» با مشارکت ۱٫۷ واحد درصد و «صنایع شیمیایی با مشارکت» ۱٫۱ واحددرصد هستند. با توجه به دادهای‌ اعلام شده می توان گفت سه گروه «صنایع تولید مواد غذایی»، «صنایع دارویی» و «صنایع چرمی» به دلیل افت تولید، مشارکت مثبتی در شاخص کل تولید صنعتی طی نیمه نخست سال جاری نداشتند.
رشته‌های صنعتی با رشد

اما در این مدت کدام گروه‌های صنعتی بیشترین رشد تولید را داشته‌اند. براساس ارزیابی صورت گرفته در مدت زمان مورد بررسی اکثر فعالیت‌های صنعتی رشد مثبتی را در تولیدات خود داشته‌اند، بطوریکه در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل، سه گروه فعالیت صنعتی بیشیترین رشد شاخص تولید را در مقایسه با نیمه اول سال قبل به خود اختصاص داده‌اند. با توجه به داده‌های اعلام شده می توان گفت «صنایع تولید سایر وسایل نقلیه» حدود ۵۷ درصد رشد داشته است. از سوی دیگر گروه «تولید سایر مصنوعات صنعتی» هم حدود ۲۲ درصد رشد را در این مدت تجربه کرده‌اند و صنای نقلییه موتوری هم رشدی حدود ۲۱ درصدی داشته است.

با توجه به این داده‌ها فقط سه گروه فعالیت صنعتی با افت تولیدات در این دوره مواجه شدند که بیشترین افت متعلق به صنایع دارویی و حدود ۸ درصد بود که پس از آن صنایع غذایی و صنایع تولید چرم به ترتیب رشد منفی ۴٫۶ درصد و منفی ۰٫۷ درصد قرار داشته اند.

طی دو فصل متوالی بهار و تابستان ۱۴۰۱، رشد شاخص تولید فعالیت «صنایع غذایی» در مقایسه با فصول مشابه سال قبل، به ترتیب منفی ۵٫۴ درصد و منفی ۴٫۷ درصد بوده که به معنی بروز رکود در این گروه از صنایع است. این در حالی که در گروه فعالیت صنایع آشامیدنی، وضعیت رونق حاکم بوده و طی دو فصل متوالی نخست سال جاری، رشدهای ۱۰ درصدی و ۱۸ درصدی را تجربه کرده است. از سوی دیگر صنعت «تولید چرم و محصولات چرمی» نیز مشابه صنایع غذایی، طی دو فصل نخست سال جاری، رشد منفی را در شاخص تولید داشته است که به ترتیب فصول برابر با منفی ۰٫۵ درصد و منفی ۰٫۹درصد بوده است.

 صنعت «تولید محصولات کانی و غیرفلزی» بعد از تجربه چهار فصل متوالی رشد منفی، در فصل تابستان سال ۱۴۰۱ از رکود خارج شد و رشد شاخص تولید در این «گروه فعالیت صنعتی» در فصل دوم سال جاری به ۶٫۸ درصد رسید. اتفاق مشابهی برای «گروه صنعت شیمیایی و صنعت پوشاک» نیز در این فصل رخ داد که در صنعت شیمیایی بعد از سه فصل، و در صنعت پوشاک بعد از چهار فصل متوالی رشد منفی، در فصل تابستان سال جاری رشد شاخص تولید این دو گروه صنعت، مثبت شد و به ترتیب حدود ۸٫۴ درصد و ۴٫۳ درصد در مقایسه با فصل مشابه سال قبل افزایش داشته است. شاخص «تولید صنعت دارو و مواد دارویی شیمیایی و گیاهی» هم بعد از کسب رشد مثبت طی چند فصل متوالی، در فصل تابستان ۱۴۰۱ افت قابل توجه و حدود ۱۴٫۵ درصدی را در مقایسه با فصل مشابه سال قبل تجربه کرد که در صورت استمرار این روند در فصول بعدی منجر به بروز رکود در این گروه از صنایع مهم و اساسی تولیدی کشور که مرتبط با سلامت جامعه است خواهد شد.  بالاترین رشد شاخص تولید طی دو فصل نخست سال ۱۴۰۱ در مقایسه با فصول مشابه سال قبل متعلق به صنعت تولید سایر وسایل نقلیه است که به ترتیب فصول، ۳۵ درصد و ۷۸ درصد بوده است.