دستور کار نفت و گاز ایران پس از احیای برجام

هنوز هم رایزنی‌ها برای احیای برجام ادامه دارد. هرچند هنوز هم نتیجه روشن نیست، اما آنگونه که روایت می‌شود همه کشورها خط پایان را می‌بینند و همه چیز به مویی بند است. حالا فرض کنیم که برجام احیا شد، آیا ایران آمادگی همکاری‌های بین‌المللی و بازگشت به بازار نفت که مهم‌ترین بخش درآمدزایی دولت است را دارد؟‌

همین چندوقت پیش جواد اوجی، وزیر نفت در حساب توییتری خود از امضای بیش از ۴۵ قرارداد و تفاهم‌نامه به ارزش ۱۵.۶ میلیارد دلار در ۶ ماه نخست دولت سیزدهم خبر داد. موضوعی که البته حرف و حدیث درباره آن زیاد است و هرچند نام شرکت‌هایی که با آنها قرارداد امضا شده علنی نشده، اما نام برخی شرکت‌ها مانند فولاد مبارکه که تجربه‌ای در این صنعت ندارد شنیده شده است. باتوجه به نگاه دولت سیزدهم به شرکت‌های داخلی، نگرانی از بابت اینکه آیا سرمایه‌گذاری خارجی در این صنعت به حاشیه می‌رود، هنوز هم وجود دارد.

عراق در همین نزدیکی توانسته قراردادی ۲۷ میلیارد دلاری در حوزه انرژی با توتال امضا کند؛ همان شرکتی که با خروج ترامپ از برجام از ایران خارج شد و همان روزها که به ایران آمده بود، با مواجهه‌های سرسختی از سوی برخی گروه‌های داخلی روبرو شده بود. حالا ایران قصد دارد با کدام زره به میدان نبرد و رقابت برود؟ با شرکت‌هایی که در حوزه فناوری و تکنولوژی زبانزد هستند یا تنها با شرکت‌هایی که در دوران تحریم، آموزش دیده‌اند و هنوز به سبب تحریم‌ها دسترسی به فناوری‌های نوین را ندارند؟‌

به نظر همکاری این دو بخش، بهترین گزینه است، اما آیا برنامه‌ای مدون برای نخستین‌ روزهای پس از تحریم در ایران وجود دارد؟ جواد یارجانی، کارشناس ارشد حوزه نفت و مدیرکل اسبق امور اوپک وزارت نفت در گفت‌وگو با بورسان از ضرورت جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بدو رفع تحریم‌ها به‌ویژه در دو بخش میادین مشترک و آب‌های عمیق می‌گوید.

در حال حاضر زنگ آماده‌باش برای احیای برجام به صدا درآمده اما خبر می‌رسد که در داخل کشور بسیاری قراردادها با شرکت‌های داخلی که بعضا تخصصی در این صنایع ندارند، منعقد شده است و گویا نااطمینانی به شرکای خارجی بسیار بالا رفته. آیا تلاش ازسوی برخی همسایگان در بیرون از کشور و همچنین برخی گروه‌ها در داخل کشور برای عدم همکاری خارجی در صنعت نفت و گاز در اوایل انقلاب هم وجود داشت؟
نفت در طول سالیان باوجود آنکه در برخی موارد به‌عنوان نقمت یاد شده، اما نقش موتور را در اقتصاد ایران ایفا کرده است. چه قبل چه بعد از انقلاب به علت بالارفتن یکباره قیمت نفت و مسائل بین‌المللی، درآمد سرشاری کسب کردیم و ناگهان بسیار خرج کرده‌ایم، اما نه تنها مشکل اقتصادمان را حل نشد که بر مشکلاتمان به‌صورت بلندمدت اضافه کردیم. با این حال باید به‌صورت پیش‌فرض قبول کنیم که اهمیت صنعت نفت در اقتصاد و سیاست ما کم نیست. در نتیجه رسیدگی به این صنعت و اینکه این صنعت را نه تنها سرپا نگهداریم، بلکه با توجه به ذخایر نفت و گاز که در مجموع در دنیا اول هستیم، به جایگاه اصلی‌مان برسیم.