بازار خرده فروشی آنلاین ایران پتانسیل رشد 3 برابری دارد

جواد راشدی: اکوسیستم نوآوری و استارتاپی ایران در چند سال اخیر دچار مشکلاتی شد و بعضی از کارشناسان این حوزه می‌گویند که اکوسیستم استارتاپی ایران رو به افول است. از سوی دیگر برخی از فعالان حوزه نوآوری عقیده دارند که اکوسیستم در حال پوست اندازی و جان گرفتن است. دلیل آنها برای چنین گفته‌ای، ورود چند سرمایه‌گذار CVC (سرمایه‌گذار خطرپذیر شرکتی) و VC (سرمایه‌گذار خطرپذیر) در اکوسیستم استارتاپی ایران است.

در این خصوص محمد مهدی عباس خانی، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر حرکت اول در گفتگو با پیام خلیج فارس، درباره شرایط فعلی اکوسیستم به خصوص حرکت اول، بیان کرد: حدود 5 سال است که از تاسیس صندوق خطرپذیر حرکت اول می‌گذرد و در این مدت شرایط اقتصادی کشور به خصوص اکوسیستم استارتاپی وضعیت خوبی نداشته است. از عوامل ایجاد این شرایط می‌توان به تحریم، وضعیت درونی اقتصاد کشور و درآمدهای پایین اشاره کرد.

وی افزود: در نتیجه تمام اتفاقات پیش آمده، اکوسیستم استارتاپی کشور نتوانست قدرت لازم را کسب کند و بنیه ضعیفی دارد. در پنج سال گذشته میزان سرمایه لازم در این اکوسیستم وارد نشد و بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری که باعث رشد استارتاپ‌هایی مانند دیجی‌کالا و اسنپ شده بود متعلق به سال‌های پیش از این پنج سال است، زمانی که کشور شرایط اقتصادی بهتری داشت. باید این نکته را در نظر گرفت که وجود سرمایه‌گذار خارجی، محرکی برای توسعه پلتفرم‌های دیجیتالی کشور است. ولی در سال‌های گذشته حضور سرمایه‌گذار خارجی در ایران بشدت کمرنگ شد و اکوسیستم از شرایطی که در سال‌های 92 یا 93 داشت، فاصله گرفت. با این حال اگر اکوسیستم نوآوری کشور بخواهد حرکت رو به رشد خوبی داشته باشد نیازمند ورود پول‌های سنگین است

اکوسیستم استارتاپی به سرمایه‌گذار خارجی نیاز دارد

محمد مهدی عباس خانی در پاسخ به این سوال که آیا عدم سرمایه‌گذاری خارجی باعث افول اکوسیستم استارتاپی می‌شود، ابراز کرد: با وجود وضع قانون جهش در کشور، کمک خوبی به حوزه دیجیتال و فناوری شده اما واقعیت امر این است که توان مالی شرکت‌های بزرگ است که می‌تواند به توسعه اکوسیستم استارتاپی کمک کند. ولی با توجه به شرایط فعلی اقتصادی کشور ممکن است این پول به سمت اکوسیستم استارتاپی کشور مسیرش را پیدا نکند. لذا با وجود چنین قانون‌هایی و حتی حضور شرکت‌های بزرگ ایرانی در اکوسیستم استارتاپی، باز هم به سرمایه‌گذار خارجی نیاز داریم.

مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر حرکت اول درباره آینده اکوسیستم استارتاپی و اینکه چه استارتاپ‌هایی در ایران پتانسیل رشد دارند، بیان کرد: آینده اکوسیستم دیجیتال کشور روشن و امیدوار کننده است و دلیل این امیدواری وجود پتانسیل زیاد و بالقوه است. برای مثال در حوزه ایکامرس (تجارت الکترونیک) فقط 5 درصد از بازار خرده فروشی آنلاین شده که طبق آمار منتشر شده حدود 2.5درصد آن بر بستر پلتفرم‌های غیرمجاز از نظر حاکمیت (اینستاگرام و تلگرام) و 2.5 درصد آن بصورت قانونی در بستری مانند فروشگاه دیجی‌کالا، ترب و باسلام صورت می‌گیرد. اگر بخواهیم به آمارهای جهانی نگاهی داشته باشیم رقم خرده فروشی آنلاین در کشور چین حدود 24 درصد است. در آمریکا بین 12 تا 20 درصد است. این آمارها نشان می‌دهد که بازار خرده فروشی آنلاین در ایران می‌تواند تا 15 یا 18 درصد آنلاین شود یعنی بیش از 3 برابر مقدار فعلی. لذا حوزه تجارت الکترونیک هم برای زنجیره‌ای از استارتاپ‌های داخلی و هم سرمایه‌گذار داخلی و خارجی می‌تواند جذاب باشد.

وی درباره موانع رسیدن به رشد 18 درصدی گفت: قوانین حاکمیتی کشور باید در این راستا کمک کند. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری‌های سنگین باید در این حوزه انجام شود که برای این مسئله باز شدن مسیر جذب سرمایه از کشورهای خارجی بسیار موثر است.

حوزه سلامت در سال‌های آینده نقش مهمی دارد

محمد مهدی عباس خانی ادامه داد: حوزه دومی که پتانسیل رشد خوبی دارد، حوزه سلامت است که می‌تواند در پنج سال آینده نقش مهمی را ایفا کنند. برای رشد این حوزه نقش سازمان‌ها و قانون‌گذار بسیار مهم است. اخیرا در وزارت بهداشت اتفاقات مثبتی شکل گرفته که باید تداوم داشته باشد و بازیگران حوزه سلامت را تقویت کند. زیرا حوزه سلامت زنجیره وسیعی از خدمات را هم در بخش پیشگیری و هم در بخش درمان دارد که استارتاپ‌های زیادی برای حل چالش این خدمات می‌توانند نقش آفرینی کنند.

وی در انتها گفت: حوزه ایکامرس (تجارت الکترونیک) و سلامت به حدی پتانسیل رشد دارند که هدف 5 سال آینده حرکت اول، سرمایه‌گذاری بر روی این حوزه است. از سوی دیگر استارتاپ‌های هوش مصنوعی هم توانسته در چندوقت اخیر مقبولیت خوبی را کسب کند زیرا اثر آن بر روی صنایع دیگر بسیار است و همین باعث شده که سرمایه‌گذاران خطرپذیر نگاه ویژه‌ای به استارتاپ‌های هوش مصنوعی داشته باشند و بخواهند سرمایه‌گذاری سنگینی را انجام دهند. حرکت اول تا کنون سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی نداشته اما در آینده‌ای نه چندان دور قصد سرمایه‌گذاری در این حوزه را هم دارد.