دلار عقب کشید؛ شوک میلیارد دلاری همتی و قاسمی بازار را لرزاند

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس،  بازار ارز طی روزهای اخیر یکی از پرنوسان‌ترین مقاطع خود را تجربه کرده است. قیمت دلار در روز یکشنبه ۷ دی‌ماه با جهشی کم‌سابقه تا محدوده ۱۴۵ هزار تومان پیش رفت؛ رکوردی که بیش از هر چیز، منعکس‌کننده تشدید نااطمینانی‌های سیاستی و انتظارات تورمی فشرده‌شده در ماه‌های گذشته بود. با این حال، تحولات ۲۴ ساعت گذشته ورق بازار را برگرداند.

عقب‌نشینی دلار؛ واکنش سریع به سیگنال‌های سیاستی

انتشار خبر استعفای محمدرضا فرزین از ریاست بانک مرکزی و انتصاب عبدالناصر همتی به‌عنوان رئیس کل جدید، نخستین شوک کاهشی را به بازار وارد کرد. نتیجه این خبر، عقب‌نشینی فوری قیمت دلار تا محدوده ۱۳۷ هزار تومان بود؛ حرکتی که نشان داد بخش قابل‌توجهی از رشد اخیر دلار، بیش از آنکه ریشه در کمبود واقعی ارز داشته باشد، ناشی از انتظارات منفی و رفتارهای احتیاطی فعالان بازار بوده است.

اما نقطه عطف ماجرا به اظهارات محمد قاسمی، معاون سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگوی تلویزیونی شب گذشته بازمی‌گردد. وی  اعلام کرد که طی کمتر از یک هفته آینده، منابع ارزی شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی  از مجموعه‌های وابسته به وزارت رفاه، صمت و حتی وزارت دفاع به‌صورت گسترده وارد بازار ارز خواهد شد. قاسمی تأکید کرد حجم این منابع چندین میلیارد دلار است؛ رقمی که به گفته او، می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر تعادل بازار بگذارد. نکته مهم در این اظهارات، صرفاً وعده دستور یا بگیر و ببند نبود، بلکه اشاره به طراحی سازوکار انگیزشی برای بازگشت ارزها، همزمان با نزدیک شدن نرخ تالارهای ارزی و انتشار یک برنامه زمانی مشخص تا پیش از پایان دی‌ماه بود.

روند یک‌ماهه قیمت دلار چه می‌گوید؟

بررسی داده‌های یک ماه گذشته نشان می‌دهد بازار ارز پیش از این شوک‌ها نیز در مسیر صعود شتاب‌دار قرار داشته است. قیمت دلار از حدود ۱۱۸ هزار تومان در نیمه آذر به بیش از ۱۴۱ هزار تومان در ۷ دی رسید؛ رشدی نزدیک به ۲۰ درصد در کمتر از یک ماه. جهش‌های روزانه ۲ تا ۳ درصدی، نشان‌دهنده بازاری بوده که با کوچک‌ترین خبر منفی، مستعد پرش‌های قیمتی است. با این حال، داده‌های روز ۸ دی یک نکته کلیدی را آشکار می‌کند؛با وجود ثبت سقف‌های قیمتی بالا، قیمت پایانی به‌شدت پایین‌تر از بیشترین نرخ روز بسته شده است. این رفتار قیمتی معمولاً نشانه افزایش عرضه، شناسایی سود توسط معامله‌گران کوتاه‌مدت و تردید بازار نسبت به تداوم روند صعودی است.

آیا دلار وارد مسیر سقوط می‌شود؟

پاسخ کوتاه این است که سقوط پایدار دلار تنها در یک شرط ممکن است. اگر آنچه معاون سازمان برنامه و بودجه وعده داده یعنی ورود واقعی، قابل‌مشاهده و مستمر منابع ارزی به بازار در عمل محقق شود، بازار ظرفیت عقب‌نشینی بیشتر را دارد. در چنین سناریویی، کاهش دلار به کانال‌های پایین‌تر از ۱۳۵ هزار تومان دور از ذهن نیست، زیرا بخش مهمی از تقاضای فعلی، تقاضای احتیاطی و مبتنی بر ترس است. اما اگر این وعده‌ها در حد اعلام باقی بماند یا اجرای آن با تأخیر و ابهام همراه شود، تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد بازار ارز خیلی زود به مسیر افزایشی بازمی‌گردد. سطح بالای تورم، رشد نقدینگی و ضعف مزمن درآمدهای ارزی پایدار، همچنان واقعیت‌های بنیادین اقتصاد ایران هستند.