فرونشست زمین در جنوب تهران به مرحله هشدار جدی رسید

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس، تهران با چالشی تازه و بسیار جدی روبه‌رو شده است؛ فرونشست زمین در پایتخت دیگر به‌صورت یکنواخت و گسترده نیست، بلکه اکنون به شکل «هاله‌ای» و متمرکز بر نقاط خاص، با سرعتی هشداردهنده اتفاق می‌افتد. جدیدترین تحلیل‌های ماهواره‌ای، به سرپرستی علی بیت‌اللهی از مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی، نشان می‌دهد که منطقه ۱۸ تهران گرفتار میدان فرونشستی با نرخ نزدیک به ۶۰ سانتی‌متر در سال شده است.

از پهنه‌ای تا هاله‌ای؛ جهش در فرونشست

در حالی‌که در سال‌های گذشته، فرونشست زمین به صورت «پهنه‌ای» و با نرخ ۷.۵ سانتی‌متر در سال گزارش می‌شد، اکنون و از پاییز ۱۴۰۲، این پدیده با شدت چندبرابری به‌صورت «هاله‌ای» بروز کرده است. به گفته بیت‌اللهی، منطقه‌ای به وسعت ۵۵ هکتار در جنوب غربی تهران به میدان فرونشست بدل شده است؛ میدان‌هایی که زمین در آن‌ها به‌شکل موضعی، سریع و متمرکز فرو می‌ریزد.

عامل اصلی؛ برداشت بی‌رویه آب از اعماق زمین

کارشناسان دلیل اصلی این وضعیت را حفر چاه‌های عمیق و پمپاژ بی‌وقفه آب از سفره‌های زیرزمینی می‌دانند؛ بدون آن‌که چرخه طبیعی بارش و نفوذ آب به سفره‌ها جبران شود. این برداشت غیرمسئولانه باعث شکل‌گیری «افت مخروطی» در سفره‌ها شده که به‌طور مستقیم، پایداری سطح زمین را در مناطق درگیر تهدید می‌کند.

آمار نگران‌کننده از تعداد چاه‌ها

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که تعداد چاه‌های تأمین آب تهران از ۳۶۵ حلقه در سال ۱۳۸۹ به ۶۹۹ حلقه در سال ۱۴۰۲ رسیده است. در این بازه، سهم آب زیرزمینی از ۲۶ درصد به ۴۵ درصد افزایش یافته و میزان برداشت آب از سفره‌ها با رشد ۷۹ درصدی همراه بوده است. در همین حال، منطقه ۱۸ به‌تنهایی بیش از ۲ هزار حلقه چاه دارد که چندین برابر کل چاه‌های رسمی شهر تهران است، موضوعی که نشان از حضور گسترده چاه‌های غیرمجاز دارد.

هشدار به دولت و مدیریت شهری

علی بیت‌اللهی در گفت‌وگویی با دنیای اقتصاد اعلام کرد که حفر هرگونه چاه جدید در تهران باید ممنوع شود و مدیریت مصرف باید اولویت اول دولت و شهرداری باشد. او تأکید کرد که فرونشست، به‌ویژه نوع هاله‌ای آن، می‌تواند به تاسیسات حیاتی و ساختمان‌ها آسیب‌های جدی وارد کند. تیم او در روزهای آینده تحقیقاتی میدانی را در منطقه آسیب‌دیده آغاز خواهد کرد.

تهران بر لبه‌ی بحران زیرزمینی

برداشت آب بدون بازسازی منابع زیرزمینی، استفاده گسترده از چاه‌های غیرمجاز و نبود برنامه جامع برای مدیریت منابع آبی، تهران را در معرض یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات زیست‌محیطی و عمرانی خود قرار داده است. اگر این روند متوقف نشود، زیرزمین تهران ممکن است هر لحظه پایه‌های شهر را بلرزاند.