جهان بدون دلار؛ طلای دیجیتال و پایان هژمونی مالی آمریکا

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس،  در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، جنگ تجاری را با تهدید وضع تعرفه ۵۰ درصدی بر واردات اروپا تشدید می‌کند، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن هشدار داده که چنین سیاست‌هایی می‌تواند کشورها را به سوی طلا سوق دهد.

در مقاله‌ای تحلیلی، کیمبرلی داناوان، مدیر «ابتکار دیپلماسی اقتصادی» و مایا نیکولادزه، معاون مدیر در شورای آتلانتیک، اظهار کردند که کشورها به‌ویژه بازارهای نوظهور در حال روی آوردن به طلا به‌عنوان ارزی جهانی برای دور زدن تحریم‌های احتمالی ایالات متحده هستند.

این دو نویسنده همچنین اشاره کردند که دولت‌هایی که نگران تحریک آمریکا هستند، در حال اتخاذ فناوری‌های مبتنی بر طلا برای محافظت از اقتصاد خود می‌باشند.

آن‌ها نوشتند: «کشورها در حال آزمایش دارایی‌ها و سیستم‌های معاملاتی دیجیتال مبتنی بر طلا هستند که سیستم مالی مبتنی بر دلار را دور می‌زنند. اگرچه بسیاری از این تلاش‌ها انگیزه‌های اقتصادی دارند، اما طلا همچنین توسط دشمنان آمریکا برای دور زدن تحریم‌ها و تأمین مالی فعالیت‌هایی که امنیت ملی آمریکا را تهدید می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. رشد ارزهای پشتوانه‌دار با طلا، همراه با استفاده فزاینده رژیم‌های تحریم‌شده از سیستم‌های پرداخت جایگزین، می‌تواند نقاط کور جدی برای نهادهای اطلاعات مالی آمریکا و اجرای تحریم‌ها ایجاد کند.»

افزایش تقاضای بانک‌های مرکزی برای طلا

این اظهارات در بحبوحه افزایش شدید تقاضای بانک‌های مرکزی برای طلا بیان شده است؛ روندی که در سه سال گذشته بر بازار سلطه داشته است. از سال ۲۰۲۲ تاکنون، بانک‌های مرکزی بیش از ۱۰۰۰ تن طلا به ذخایر خود افزوده‌اند. هرچند این روند در سال ۲۰۲۵ اندکی کندتر شده، اما داده‌های شورای جهانی طلا نشان می‌دهد که در سه‌ماهه اول سال، بانک‌ها ۲۴۳.۷ تن طلا خریده‌اند که 24 درصد بالاتر از میانگین پنج‌ساله است.

روسیه؛ نمونه‌ای برجسته

این اقتصاددانان به روسیه به‌عنوان نمونه‌ای کلیدی اشاره کردند. تحت تحریم‌های شدید غرب به‌دنبال تهاجم به اوکراین، روسیه به نظر می‌رسد که کاملاً به طلا روی آورده است. با آنکه ذخایر رسمی بانک مرکزی این کشور از سال ۲۰۲۰ افزایش چشمگیری نداشته، اما اعتقاد بر این است که وزارت دارایی روسیه از تولیدکنندگان داخلی به‌صورت غیررسمی خرید می‌کند. در سال ۲۰۲۱، روسیه سهم طلا را در «صندوق ثروت ملی» خود به ۴۰ درصد رساند.

آنان نوشتند: «طلا همچنین نقش مهمی در تجارت غیرقانونی روسیه ایفا می‌کند. برای مثال، امارات متحده عربی به عنوان یکی از اعضای بریکس پلاس و قطب جهانی طلا و ترکیه در ازای دریافت طلا، پول نقد به روسیه منتقل کرده‌اند. بانک‌های لانتا و ویتابنک که در روسیه مستقرند، ۲۱ محموله ارز به ارزش ۸۲ میلیون دلار از امارات و ترکیه در ازای طلا دریافت کرده‌اند.»

فناوری؛ عامل تشدید نقش طلا در اقتصاد جهانی

اما موضوع فقط به طلا به‌عنوان دارایی ذخیره‌ای محدود نمی‌شود. داناوان و نیکولادزه استدلال می‌کنند که نوآوری‌های فناورانه می‌تواند نقش طلا را در امور مالی جهانی تقویت کند.

دولت‌ها اکنون از شرکت‌های حوزه رمزارز الگوبرداری می‌کنند. اوایل این ماه، وزارت دارایی قرقیزستان اعلام کرد که قصد دارد در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ یک استیبل‌کوین پشتوانه‌دار با طلا به نام USDKG راه‌اندازی کند. این ارز با ۵۰۰ میلیون دلار ذخایر طلا پشتیبانی می‌شود و برنامه‌هایی برای افزایش آن به ۲ میلیارد دلار وجود دارد. USDKG به دلار متصل خواهد بود اما برخلاف استیبل‌کوین‌هایی چون Paxos Gold یا Tether Gold، قیمت آن با قیمت طلا نوسان نخواهد کرد. دارندگان این ارز می‌توانند آن را به طلا، سایر رمزارزها یا ارز فیات تبدیل کنند.

هدف این پروژه، تسهیل پرداخت‌های برون‌مرزی است—که یک‌سوم تولید ناخالص داخلی قرقیزستان را تشکیل می‌دهد.

دور زدن نظارت مالی آمریکا

این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که قرقیزستان به دلیل تسهیل تراکنش‌ها برای بانک روسی Promsvyazbank تحت تحریم قرار گرفته است. داناوان و نیکولادزه هشدار دادند که USDKG در خارج از نظارت مالی آمریکا فعالیت خواهد کرد.

آن‌ها افزودند: «با توجه به علاقه روسیه به سوءاستفاده از سیستم مالی قرقیزستان برای واردات فناوری‌های محدودشده، USDKG به احتمال زیاد برای بازیگران تحریم‌شده جذاب خواهد بود؛ چراکه می‌تواند سیستم بانکی آمریکا را کاملاً دور بزند.»

آمریکا باید منبع ثبات باشد

این اقتصاددانان نتیجه‌گیری کردند که اگر آمریکا می‌خواهد نفوذ خود را بر امور مالی جهانی حفظ کند، باید نقش خود را به‌عنوان منبع ثبات دوباره احیا کند.

آن‌ها نوشتند: «این به معنای کاهش اتکا به تعرفه‌ها و فشارهای اقتصادی است که کشورها را به سوی گزینه‌هایی مانند طلا سوق می‌دهد. همزمان، ایالات متحده باید با ارائه حمایت مالی و تقویت روابط تجاری و سرمایه‌گذاری، سیاست دلار‌سازی را در اقتصادهای آسیب‌پذیری چون قرقیزستان ترویج دهد.»