بهمن آرمان اقتصاددان :

بورس به ابزاری تحت کنترل دولت تبدیل شده است

بورس به لحاظ ماهیت، بازاری مستقل از دولت، شفاف و رقابتی است و تمام بنگاه هایی که به رقابت و شفافیت علاقه مند باشند در بورس هر آنچه نیاز دارند را خواهند یافت. بهمن آرمان اقتصاددان معتقد است آنچه بورس را از معنا و ماهیت خود دور می کند دخالت بی رویه دولت ها است. 

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس، شرکت های استارتاپی در بورس تهران تقریبا نقشی ندارند و برخی شرکت هایی که محصولات آنها مبتنی بر فناوری نوین است نیز سهم اندکی از کلیت بازار را کسب کرده اند. علت این امر چیست؟

علت را باید در ساختارهای اقتصادی کشور جستجو کرد. بورس نمی تواند مسیری جدا از ساختارهای اقتصادی طی کند. کسب وکارهای جدید و فناورانه در کشور ما در ابتدای راه قرار دارند و هنوز در جایگاهی نیستند که سهام آنها در بورس جذاب باشد. از طرفی این کسب وکارها بسترهایی برای فعالیت نیاز دارند که به شدت به تصمیمات و سیاست های دولت وابسته است. دولت با قطع و وصل کردن اینترنت می تواند یک کسب وکار فناورانه را به شدت تحت تاثیر قرار دهد بنابراین تا جان گرفتن این کسب وکارها در کشور راه زیادی در پیش داریم.

چرا بورس در دولت‌های مختلف به جیب پنهان دولت‌ها تبدیل می‌شود و کسری بودجه را از این طریق تامین می‌کنند؟

بورس از ابتدا در کشور ما مخالفانی داشت. به خاطر دارم در دهه ۷۰ یک خبرنگار آمریکایی از مجله نیوزویک در مصاحبه با من گفت کشور شما تمایل به اقتصاد اسلامی دارد ولی بورس سمبل اقتصاد سرمایه‌داری است. طبیعتاً بنده پاسخی نداشتم و اظهار کردم ما دولتی داریم که معتقد است بورس در ایران باید کار کند. با افت و خیز‌های بسیار پس از جنگ، خصوصی‌سازی‌ها در دوره سازندگی آغاز شد و شرکت‌های جدیدی وارد بورس شدند. زمانی که بورس را تحویل گرفتیم عملاً یک تشکیلات بر روی کاغذ بود و اکثر شرکت‌ها دولتی شده یا مصادره شده بودند.

تعداد شرکت‌هایی که در آن زمان در بورس تهران حضور داشتند و با این وجود هیچ معامله‌ای در آنها صورت نمی‌گرفت حدود ۸۵ شرکت بود. من و عده‌ای از افراد غیر سیاسی و صرفاً تکنوکرات در مهرماه سال ۱۳۷۶ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را به رقم بالای ۴۰۰ شرکت رساندیم اما پس از مدتی دولت با توجه به وسعت گرفتن بورس تصمیم گرفت کنترل این نهاد را نیز همانند سایر موارد در دست گیرد. بنابراین مدیریت بورس تغییر کرد و از آن زمان بورس تبدیل به تشکیلات دستورگیر از سوی دولت شد و به این معنا بورس به یکی از ابزارهای مورد استفاده دولت‌ها بدل شد.

به عبارتی دیگر بورس دولتی شد و در خدمت سیاست‌های اقتصادی دولت‌های پس از آقای هاشمی رفسنجانی درآمد. در حقیقت دولت‌ها بورس را همانند زیر مجموعه‌های خود می‌پندارند و طبیعتا هر زمان که ایجاب کند بورس را در خدمت سیاست های خود قرار می دهند در صورتی که ماهیت بورس، تقویت بخش خصوصی و استقلال از سیاست های دولت است.

به اعتقاد شما چرا وضعیت بورس در ماه های اخیر رو به وخامت گذاشته است و هر بار بورس جان می گیرد به نوعی شاخص دچار سقوط می شود؟

دولت آقای رئیسی در سالی که به نام سال کاهش تورم و افزایش تولید نامگذاری شــده اســت به تحریک عده ای یا از روی ناچاری اقدام به افزایش هزینه های تولید کرده اســت؛ یعنی به یکباره نرخ گاز طبیعی و برق را برای صنایع انرژی بر و پتروشــیمی ها شــدیدا افزایش داد. طبق مطالعات موجود تعدادی از واحدهای پتروشیمی تعطیل شدند و پارهای با اعتصاب و برخی دیگر با زیاندهی مواجه شدند. به نظر من این مسئله عامل اصلی بحران فعلی بورس است. دولت هم به هرحال استفاده خود را از این مسئله می کند. دولت یا افرادی که چنین تصمیماتی را برای تأمین کسری بودجه سنگین گرفتند، به این نکته توجه نکرده اند که با این تصمیم گیری ها تولید را سرکوب می کنند.

 

 

آرمان

.

.

.

.

.