کلید خاموش هوشمندسازی در مدیریت مصرف برق

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس، در خصوص چالش‌های مشترکان خانگی و برق می‌توان گفت که به جز صنعت‌گران، بسیاری از شهروندان خانگی هم از افت کیفیت برق در سطح شهر شکایاتی دارند؛ برای مثال یکی از کاربران توییتر فارسی خبر از افت فشار برق در یکی از شب‌های مرداد ماه داده بود.

به گفته این مشترک خانگی، فشار برق درست زمانی که خواب بوده‌اند، کاهش یافته و منجر به سوختگی دستگاه مایکروفر آنان شده است. این در حالی است که مصطفی رجبی مشهدی، سختگوی صنعت برق، در گفتگو با اقتصادآنلاین، این مشکل را ناشی از شبکه انتقال برق نمی‌داند و اتفاق رخ داده را حادثه می‌خواند.

طبق شاهد رسمی گزارش وزارت نیرو، میزان سرمایه‌گذاری در صنعت برق در بازه زمانی ۱۰‌سال اخیر افت بسیاری داشته است. گزارش وزارت نیرو و بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس هر دو، به صورت همزمان تایید می‌کنند که میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق از ۲/ ۶میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به ۶۰۰میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ فروکاسته شده است. دولت هم که از همان ابتدا بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری در این بخش را نداشت. به همین دلیل هم با از کار افتادن جاذبه سرمایه‌گذاری در صنعت برق برای بخش خصوصی، مشکلات تامین برق کشور نیز پدیدار شدند.

مسئله اصلی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در صنعت برق، قیمت تکلیفی این حامل انرژی است. اختلاف میان قیمت تکلیفی و قیمت تمام‌شده برق بسیار زیاد و بدهی‌های وزارت نیرو هم مدام در حال افزایش است؛ زیرا دولت هر سال، بدون تعیین‌تکلیف بهای برق، جبران اختلاف قیمت تمام‌شده برق و قیمت تکلیفی آن را به سال بعد موکول می‌کند. اگرچه این اقدام در ظاهر به نفع مصرف‌کنندگان خانگی به نظر می‌رسد اما آینده کشور در حوزه انرژی را در هاله‌‌‌ای از ابهام فرو می‌‌‌برد.

فعالان بخش خصوصی و کارشناسان اقتصاد انرژی معتقدند برق یا باید به عنوان یک کالا محاسبه شده و قیمت‌گذاری شود یا به‌عنوان یک خدمت در چرخه قیمت‌گذاری قرار بگیرد. به گفته آنان، اگر قرار است برق کالا محسوب شود، باید مانند هر کالای دیگر قیمت تمام‌شده داشته باشد و در مکانیزم بورس یا رگولاتور، ‌‌قیمت آن تعیین و تکلیف شود. اگر هم خدمت است، دولت باید مابه‌التفاوت تولید آن را به تولید کننده پرداخت کند تا اقتصاد برق در ایران شکل و شمایل واقعی به خود بگیرد. به گفته برخی کارشناسان ارشد برق قدرت و فعال در هوشمند سازی منازل ، با استفاده از سیستم‌های هوشمند و یکپارچه می توان کمک قابل توجهی به کاهش مصرف انرژی و آب ساختمان‌های مسکونی در استان کرد، چرا که خطاهای انسانی در مدیریت را کاهش خواهد داد.

همچنین با استفاده از سیستم‌ هوشمند، ساکنان این نوع منازل می‌توانند برنامه مورد نیاز سرمایشی و گرمایشی مخصوص به خود را طراحی کنند و به سامانه هوشمند بدهند تا بر اساس آن هنگامی که در منزل حضور دارند هوای مطبوع بر اساس راحتی مورد نیاز در اختیار آنها گذاشته شود. بر این اساس سامانه‌های مدیریت هوشمند ساختمان معمولا دارای اپلیکیشن‌هایی هستند که با نصب آنها بر روی تلفن همراه، ساکنان می‌توانند از راه دور هر نیازی به استفاده از سرمایش یا گرمایش دارند در خانه هوشمند اعمال کنند همچنین یکی دیگر از دلایلی که بخش خصوصی مایل به سرمایه‌گذاری در صنعت برق نیست، ‌‌‌بدهی‌های این بخش از وزارت نیرو است.

بنا بر آمار رسمی بدهی انباشته دولت به سندیکای برق تا مرداد ماه سال گذشته، بالغ بر ۷۰‌هزار میلیارد تومان است. این بدهی مدام در حال تولید و افزایش است؛ بنابراین، هر سال به این میزان اضافه می‌شود و عزمی برای هم‌قیمتی بهای تمام ‌شده برق و قیمت مصرفی آن مشاهده نمی‌شود؟

برخی منتقدان معتقدند که صنایع در ایران، به دلیل نرخ خوراک، رانتی هستند و اگر ایران گاز نداشت، صنایع ما هم توان رقابت در سطح جهانی را نداشتند. در مقابل، برخی دیگر هم معتقدند که ایران باید از برگ برنده خود، یعنی دسترسی به انرژی و نیروی کار ارزان، استفاده کند تا کالاهایش را در سطح جهانی رقابت‌پذیرتر کند. به نظر می‌رسد استدلال گروه دوم چندان غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد زیرا اگر نمی‌توانیم نفت و گاز خود را صادر کنیم، چرا قیمت انرژی را برای صنایع پایین نگه نداریم که صنایع‌مان رقابت‌پذیری جهانی داشته باشند؟ این مساله در حالی مطرح می‌شود که رانتی‌شدن برخی صنایع مانند صنایع پتروشیمی و فولادی هم بسیار جدی‌ است و سیاست‌گذار باید مشخص کند باید چه چیزی را فدای چه چیز کند. البته مازوت‌سوزی راهکار دولت برای سرپوشی بر مشکل بحران انرژی در کشور است.

یکی دیگر از راهکارهای دولت نیز، محدودسازی برق صنایع برای روشن نگاه داشتن برق بخش خانگی است. این در حالی است که مسائل اقتصاد انرژی ایران، به گفته کارشناسان و فعالان اقتصادی، خیلی ساده و تنها با اصلاح نظام قیمت‌گذاری حل خواهد شد. گفتنی است ساختمان های هوشمند نیز یکی دیگر از راهکارهای صرفه جویی در انرژی است که علاوه برایجاد رفاه و آسایش برای کاربران به میزان قابل توجهی مصرف انرژی را می‌کاهد و از موثرترین روش‌ها برای اعمال مدیریت و کاهش مصرف آب و انرژی است.