پیام خلیج فارس گزارش میدهد

افزایش تقاضای انرژی، معضل بزرگ هوش مصنوعی

آیلین سیروس: آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارشی هشدار داده هوش مصنوعی تقاضا برای برق را به‌شدت افزایش داده‌ است.

هوش مصنوعی با سرعتی چشمگیر در حال تبدیل شدن به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است. این فناوری که از خرید آنلاین تا جستجوی اینترنتی را متحول کرده، به ابزاری کارآمد برای صرفه‌جویی در زمان تبدیل شده‌ است. این فناوری به غیر از مزایایی که دارد در بسیاری جهات آسیب زا بوده که مهترین آن افزایش تقاضای انرژی به ویژه انرژی برق است.

بنا به پیش بینی آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضای برق مراکز داده که بستر اصلی سیستم‌های هوش مصنوعی هستند، تا سال ۲۰۳۰ به ۹۴۵ تراوات ساعت می‌رسد، رقمی که از کل مصرف برق کشور ژاپن بیشتر است.

هوش مصنوعی به قدرت پردازش بالایی نیاز دارد که از هزاران سِروِر مستقر در مراکز داده تامین می‌شود. برخی از این مراکز به اندازه یک کشور کوچک انرژی مصرف می‌کنند.

آمریکا با پنج هزار و ۳۸۱ مرکز داده، حدود ۴۰ درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده‌ است.

انگلستان، آلمان، هند، استرالیا، فرانسه و هلند نیز از جمله کشورهایی هستند که تعداد قابل توجهی مرکز داده در اختیار دارند.

 

میزان مصرف انرژی در پردازش هوش مصنوعی

بر اساس پژوهشی که در مجله «ماشین لرنینگ» منتشر شد، آموزش مدل محبوب چت‌جی‌پی‌تی، هزار و ۲۸۷ مگاوات ساعت برق مصرف کرده و به اندازه ۸۰ پرواز کوتاه برد در اروپا، دی‌اکسید کربن تولید کرده‌ است.

سیستم‌های آموزشی هوش مصنوعی مولد که شامل مجموعه‌ای از سرورهای قدرتمند هستند، مصرف انرژی بسیار بالاتری نسبت به پردازش‌های معمول دارند.

به گفته نومان بشیر، پژوهشگر تاثیرات اقلیمی محاسبات در موسسه فناوری ماساچوست، مجموعه‌ای از سرورهای آموزش هوش مصنوعی مولد، مانند چت‌جی‌پی‌تی، می‌تواند تا هفت یا هشت برابر بیشتر از عملیات محاسباتی رایج، انرژی مصرف کند.

 

مقایسه مصرف انرژی در جست‌وجوهای اینترنتی

هرچند پاسخ‌گویی هوش مصنوعی به هر پرسش به‌تنهایی انرژی نسبتا اندکی مصرف می‌کند، اما حجم بالای درخواست‌های روزانه به مصرف قابل توجه انرژی می‌انجامد.

طبق یافته‌های موسسه تحقیقات برق آمریکا، هر پرسش از چت‌جی‌پی‌تی حدود ۲.۹ وات ساعت برق مصرف می‌کند که تقریبا ۱۰ برابر انرژی مورد نیاز برای یک جست‌وجوی معمولی در گوگل است.

با پردازش روزانه بیش از یک میلیارد پرسش در اوایل سال ۲۰۲۵ و رشد مداوم این رقم، مصرف انرژی این سامانه به عبارتی افزایش تقاضای انرژی به‌سرعت در حال افزایش است.

با اینکه هوش مصنوعی ظرفیت‌های قابل‌ توجهی برای بهبود بهره‌وری انرژی دارد، آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد تحقق این مزایا مستلزم حمایت و برنامه‌ریزی گسترده است.

در صورت نبود زیرساخت‌ها و سیاست‌های لازم برای پذیرش فراگیر این فناوری، ممکن است تاثیرات مثبت آن تا سال ۲۰۳۵ بسیار محدود باقی بماند. با توجه به شرایط کنونی، سرمایه‌گذاری در تولید برق کم‌کربن برای تامین انرژی مراکز داده ضروری است.

هوش مصنوعی در خدمت انرژی پاک

ناگفته نماند آژانس بین‌المللی انرژی در ادامه گزارش خود نوشت نگرانی‌ها درباره نقش هوش مصنوعی در تشدید تغییرات اقلیمی بیش از حد بزرگ‎‌نمایی شده‌ است.

بر اساس این گزارش، سهم مراکز داده در انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان تنها حدود ۱.۵ درصد باقی خواهد‌ ماند.

این آژانس برآورد کرد به کارگیری فراگیر فناوری‌های هوش مصنوعی می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ منجر به کاهش پنج درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای شود؛ رقمی که برای جبران کامل افزایش آلایندگی ناشی از توسعه مراکز داده کافی خواهد‌ بود.

موسسه انرژی «اینتلیجنس» نیز در گزارشی مشابه، ضمن پیش‌بینی دوبرابر شدن تقاضای انرژی، بر نقش هوش مصنوعی در گذار به انرژی پاک تاکید کرد.

این گزارش از مدیریت هوشمندتر شبکه، کاهش هزینه فناوری‌های کم‌کربن و بهبود ادغام انرژی‌های تجدیدپذیر به‌عنوان مزایای هوش مصنوعی نام برد.