چرا قیمت نقره از طلا هم پیشی گرفت؟

به گزارش پایگاه خبری پیام خلیج فارس،  جهش کم‌سابقه قیمت نقره در سال ۲۰۲۵ به یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اقتصادی سال تبدیل شده است؛ پدیده‌ای که توجه سرمایه‌گذاران، نهادهای مالی و تحلیلگران را به‌طور هم‌زمان به خود جلب کرده است. نقره در ماه دسامبر موفق شد برای نخستین بار در تاریخ از مرز ۶۰ دلار در هر اونس عبور کند و رشد بیش از ۱۰۲ درصدی را نسبت به ابتدای سال به ثبت برساند. این رشد چشمگیر نه‌تنها از عملکرد طلا با رشد حدود ۵۹ درصدی پیشی گرفته بلکه بازار سهام، رمزارزها و سایر دارایی‌های پرطرفدار را نیز پشت سر گذاشته است.

این حاصل برهم‌کنش مجموعه‌ای از عوامل اقتصاد کلان، تحولات ژئوپلیتیک، تغییرات ساختاری در صنایع فناوری‌محور، کمبود عرضه و نگرانی‌های فزاینده درباره ارزش دلار است. نقره که سال‌ها در سایه طلا قرار داشت، اکنون جایگاهی متفاوت یافته و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دارایی‌های پناهگاه امن در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی خودنمایی می‌کند.

ضعف دلار و شکل‌گیری تجارت تنزل ارزش

یکی از مهم‌ترین عوامل جهش نقره، کاهش محسوس ارزش دلار در سال ۲۰۲۵ است. دلار از ابتدای سال حدود ۸.۵ درصد تضعیف شده‌است؛ افتی که بخش عمده آن پس از وضع تعرفه‌های سنگین دولت آمریکا علیه شرکای تجاری رخ داد. این اقدام جذابیت ایالات متحده را به‌عنوان مقصد سرمایه‌گذاری کاهش داد و هم‌زمان افزایش بدهی عمومی و نگرانی‌های مربوط به تورم، فشار مضاعفی بر ارزش اسکناس آمریکایی وارد کرد.

تضعیف دلار زمینه‌ساز شکل‌گیری آنچه در ادبیات مالی به «تجارت تنزل ارزش» شناخته می‌شود، شده است؛ وضعیتی که در آن سرمایه‌گذاران برای محافظت از ارزش دارایی‌های خود به سمت فلزات گرانبها از جمله طلا و نقره حرکت می‌کنند. در چنین شرایطی، نقره به دلیل قیمت پایین‌تر و قابلیت نقدشوندگی بالاتر، جذابیت ویژه‌ای یافته است. کارشناسان می‌گویند بخش بزرگی از تقاضای اخیر نقره ناشی از همین نگرانی‌ها درباره کاهش ارزش ارزهای ملی و احتمال بی‌ثباتی در اقتصاد جهانی است.

همه این عوامل در حالی تشدید شده‌اند که انتظار می‌رود فدرال‌رزرو به‌زودی نرخ بهره را کاهش دهد؛ تصمیمی که معمولاً به کاهش بیشتر ارزش دلار و تقویت بازار فلزات گرانبها منجر می‌شود. کاهش نرخ بهره، بازدهی دارایی‌های دلاری را پایین می‌آورد و سرمایه‌گذاران را به بازارهای جایگزین هدایت می‌کند. تحلیلگران معتقدند که اگر فدرال‌رزرو مسیر کاهش نرخ بهره را ادامه دهد، فشار بر دلار و جهش قیمت نقره می‌تواند ادامه‌دار باشد.

نقش تعرفه‌ها در تقویت قیمت نقره

بازار نقره نه‌تنها تحت‌تأثیر سیاست پولی آمریکا قرار دارد بلکه به‌شدت به تحولات سیاست تجاری واکنش نشان داده است. در ماه‌های اخیر نگرانی‌هایی درباره احتمال اعمال تعرفه‌های جدید بر نقره ایجاد شده است. این نگرانی از زمانی جدی شد که سازمان زمین‌شناسی آمریکا نقره را در فهرست مواد معدنی حیاتی قرار داد؛ فهرستی که معمولاً نشان‌دهنده احتمال اعمال محدودیت‌های تجاری یا حمایت‌های استراتژیک است.

افزوده‌شدن نقره به این فهرست باعث شد بسیاری از معامله‌گران احتمال دهند دولت آمریکا تعرفه‌های جدیدی را برای واردات نقره اعمال کند. همین انتظار باعث شد جریان جابه‌جایی نقره در بازار جهانی تغییر کند. برخی فعالان بازار تصمیم گرفتند نقره را پیش از اعمال احتمالی تعرفه، به بازار آمریکا منتقل کنند تا از هزینه‌های آتی واردات در امان بمانند. این تغییرات ناگهانی در الگوی تجارت جهانی، به افزایش تقاضا و در نتیجه رشد قیمت‌ها کمک کرد.

نقره به‌طور سنتی نسبت به تغییرات سیاستی واکنش‌پذیرتر از طلاست. حساسیت آن به تعرفه‌ها، هزینه‌های واردات و شوک‌های عرضه، باعث شده نوسانات آن بیشتر باشد و سرمایه‌گذاران توجه ویژه‌ای به ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی آن داشته باشند. این ویژگی باعث شده هر تغییر در سیاست تجاری آمریکا یا اقتصادهای بزرگ، اثر فوری بر بازار نقره بگذارد.

فشار تقاضا و محدودیت عرضه؛ زمینه‌ساز یک کمبود جهانی

رشد شدید قیمت نقره تنها محصول سیاست‌های پولی و تجاری نیست؛ بلکه ریشه در تحولات ساختاری بازار جهانی دارد. بر اساس داده‌های مؤسسه Silver Institute، تقاضای صنعتی برای نقره طی چهار سال گذشته بیش از ۱۸ درصد افزایش یافته است. این افزایش عمدتاً به‌دلیل رشد سریع صنایع الکترونیک، انرژی‌های نو و خودروهای برقی بوده است.

در کنار این تحولات، هند به یکی از مهم‌ترین بازیگران بازار نقره تبدیل شده است. این کشور اکنون دومین بازار بزرگ جهان برای سرمایه‌گذاری در نقره است و نقش برجسته‌ای در افزایش تقاضا دارد. نقره در فرهنگ عمومی هند، جایگاهی مشابه طلا دارد و به‌عنوان طلای مردم عادی شناخته می‌شود. افزایش قیمت طلا در سال‌های اخیر موجب شده بخش بزرگی از سرمایه‌گذاران خرد و خانوارها از طلا به سمت نقره حرکت کنند.

به‌علاوه، تصمیم بانک مرکزی هند برای مجازکردن وام‌های مبتنی‌بر پشتوانه نقره، بازار را بیشتر داغ کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی‌بر نقره در هند از ژانویه ۲۰۲۳ تاکنون نزدیک به دو برابر شده است. این رشد تقاضا در شرایطی رخ می‌دهد که عرضه جهانی نقره محدود است. تولید جهانی معدن نقره در سال جاری به حدود ۸۱۳ میلیون اونس می‌رسد که حتی کمی کمتر از سال ۲۰۲۱ است.

روند طولانی و سرمایه‌بر توسعه معادن جدید نیز باعث شده عرضه نتواند با تقاضا همراه شود. این تأخیر ساختاری میان عرضه و تقاضا، کمبود پایدار در بازار ایجاد کرده و فشارهای صعودی بر قیمت‌ها را تشدید کرده است.

تقاضای صنعتی و انقلاب تکنولوژیک؛ پیشران جدید نقره

نقره برخلاف طلا که عمدتاً کارکرد زینتی یا ذخیره ارزش دارد، نقش کلیدی در صنایع پیشرفته ایفا می‌کند. این فلز رسانای بسیار قوی برق و حرارت است و بدون آن بسیاری از محصولات فناوری‌محور قابل تولید نیستند.

طی پنج سال اخیر، موج سرمایه‌گذاری در خودروهای برقی و مراکز داده مبتنی‌بر هوش مصنوعی تقاضای عظیمی برای نقره ایجاد کرده است. در خودروهای برقی، نقره در مدارها، اتصالات و باتری‌ها نقشی اساسی دارد و با افزایش تولید آن‌ها، مصرف نقره نیز رشد کرده است. در صنایع هوش مصنوعی، تقاضا برای نیمه‌هادی‌هایی که از نقره بهره می‌برند افزایش یافته است. در نتیجه، میان مصرف صنعتی و تقاضای سرمایه‌گذاری هم‌افزایی شکل گرفته‌است؛ موضوعی که باعث شده حتی اگر بخشی از تقاضاهای مالی کاهش یابد، فشار صنعتی بر تقاضای نقره همچنان بالا باقی بماند.

به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران بازار اعتقاد دارند بازار نقره به طور ساختاری دچار کمبود است؛ به‌گونه‌ای که تقاضا در هر سال بیش از عرضه است و این شکاف با روندهای تکنولوژیک جدید احتمالاً گسترده‌تر خواهد شد.

پیش بینی قیمت نقره

با وجود خوش‌بینی برخی تحلیلگران نسبت به ادامه روند صعودی نقره، بازار همچنان با عدم‌قطعیت‌هایی روبه‌رو است. برخی کارشناسان معتقدند قیمت نقره در سال آینده ممکن است در محدوده ۵۰ تا ۷۵ دلار تثبیت شود، اما تأکید دارند که نوسانات بازار نقره زیاد است و پیش‌بینی قیمت نقره همواره با خطاهای بزرگ همراه بوده است.

در حالی که تقاضای صنعتی و سرمایه‌گذاری برای نقره همچنان قوی است، عوامل دیگری از جمله سیاست‌های تجاری جدید، تصمیمات فدرال‌رزرو در خصوص نرخ بهره، تغییرات در ارزش دلار و تحولات اقتصاد جهانی می‌توانند روند بازار را تغییر دهند؛ بنابراین اگرچه بسیاری از عوامل بنیادی نشان‌دهنده تداوم فشار صعودی بر قیمت نقره هستند، اما بازار این فلز به‌شدت حساس و واکنش‌پذیر باقی می‌ماند و هر تغییر سیاستی یا اقتصادی می‌تواند مسیر آن را دستخوش تغییر کند.